Preek afscheidsviering. 9 juni 2018 Broedernekerk
Wat een vervelend evangelie eigenlijk. Er lijken alleen maar nare dingen te gebeuren. Jezus en zijn leerlingen komen niet aan eten toe… En de verwanten willen Jezus beschermen op hun manier, om zelf niet in opspraak te geraken – en de schriftgeleerden zeggen dat Jezus van de duivel is bezeten- en dan nog die opmerking over zijn moeder en broeders.. Je zal zo ontkend worden als familie… Het lijken harde tijden voor Jezus en zijn leerlingen. Of mag je hier zeggen dat de joodse manier van discussiëren in zijn scherpte naar voren komt: debatteren op het scherp van de snede, om te kijken wat echt en waarachtig is. Niet bedoeld om mensen uit elkaar te drijven maar om elkaar te overtuigen wart de moeite waard is. Het deed me denken aan onze katholieke kerk in de jaren 90. Toen ik 26 jaar geleden uit het bisdom Groningen naar het aartsbisdom kwam, was dat de tijd van de polarisatie. De kampen van conservatief en progressief, van contact Rooms Katholieken tegen over de 8 mei beweging. Debatten die ruzies werden, verwijten over en weer over gelijk, niet meer in staat om samen te doen wat er echt toe doet: samen bidden. Inderdaad een verdeeld huis, dat zich ten gronde richtte in eerlijke pogingen om de toekomst van de kerk zeker te stellen. Zij het op verschillende wijzen. Achteraf moet je zeggen dat het de verschijnselen waren van geloof dat verdampte. In de afgelopen 25 jaren heb ik de verdamping van het rooms katholieke geloof en de uitholling van de organisatie meegemaakt. De kerksluitingen zijn het meest tastbare bewijs hiervan; maar voor mij als iemand met het profiel catechese was het vooral zichtbaar omdat steeds minder mensen deelnamen aan cursussen, gespreksavonden, gebedskringen, vormen van geloofsverdieping. Wij zullen als pastores ongetwijfeld dingen verkeerd aangepakt hebben, kansen voorbij hebben laten gaan, mensen in de steek gelaten, noem maar op. Maar er was ook iets anders, ongrijpbaars, dat veel katholieken de kerk deed verlaten. Zoals individualisering van de maatschappij, - ik doe het op mijn manier- zo’n biddende gemeenschap zegt mij niets; behoeften aan radicale alternatieven buiten de oude instituties om, of gewoon laksigheid.
De polarisatie ging een beetje over nadat we samen gingen studeren, en toen we tot het besef kwamen dat we over 20 jaar wel eens niet meer konden bestaan. Toen kwam ook het besef weer terug dat we samen konden bidden – zowel met het brevier als in alternatieve gebedsdiensten. Het kruis, de verrijzenis, Jezus Christus hebben we samen – zelfs samen met andere christenen in deze tijd.
In deze kerk staan twee beelden van de Heilige Lebuinus. Het ene is het beeld uit de 19e eeuw, de man die het missie kruis en het evangelieboek met zich meedraagt, de man die ons liefdevol -maar toch vanuit de hoogte aankijkt. Het is het beeld uit en van de oude volkskerk die ons veel goeds heeft gebracht. Aan de andere kant ziet u het nieuwe beeld, met aan zijn voeten de kerken waar de boodschap van oudsher geklonken heeft. Hij heeft een vleugel om te beschermen, en een boek om te inspireren en verder kijkt hij als een visionair in de verte, een profeet die namens God wat te zeggen heeft. Hij is anders, maar wel uit het goede hout gesneden. De kerk van de toekomst? Een kerk van mensen die samen komen om te bidden en gods geheimen te vieren. Dat is hun eerste kracht; Ze weten dat zij niet het centrum van het bestaan zijn, maar dat het uiteindelijk om God zelf draait. En door Jezus Christus, wiens nabijheid zij vieren in de eucharistie, weten ze dat het echte kwaad is overwonnen. Daarom durven zij het uit te houden in verdriet en tegenslag, daarom zoeken zij elkaar op om God en elkaar vast te houden. Omdat zij zich niet het centrum van alles vinden, kunnen ze in eerbied met de schepping omgaan en de naaste kennen in zijn nood. Paus Franciscus heeft met de encycliek Laudato Si dit weer goed onder de aandacht gebracht. Omdat wij als christenen ons niet het centrum van alles vinden, weten dat weten Gods schepselen zijn, hoeven we het levenseinde niet in de hand te houden. Liefde en vertrouwen zijn sleutelwoorden. Ik wens ons toe dat we in dat nieuwe onverdeelde huis , met eerlijke discussie en gezamenlijk gebed het gesprek met elkaar en mensen om ons heen aan durven gaan., om als Lebuinus te getuigen van Gods barmhartigheid en liefde. Amen.