Preek voor zondag 16 augustus in de Broederenkerk.
Lezingen:
- Spreuken 9,1-6
- Efeziërs 5,15-20
- Johannes 6,51-58
Zusters en broeders in Christus
“Wie goed doet, goed ontmoet….” Zomaar een spreuk, een gezegde dat ons als mensen helpt om een stukje levenswijsheid woorden te geven en door te geven. U kent er ongetwijfeld ook enkele “Wat gij niet wilt dat u geschiedt….” Ook zo’n levenswijsheid, sterker nog, het is volgens Rabbi Hillel, een voorloper van Jezus, de samenvatting van alle 613 joodse ge- en verboden. We snappen allemaal dat zulke spreuken een stukje van de levenswijsheid weer geven. Sommige overlappen elkaar, anderen spreken elkaar in zekere zin weer tegen. En niet elke spreuk is voor elke situatie bedoeld.
Onze schriftlezingen van vandaag begonnen met een stukje uit het boek Spreuken. De wijsheidsverzameling die ruim 3000 jaar geleden is begonnen. Vrouwe Wijsheid wordt hier ten tonele gevoerd, als de vrouw die gezocht moet worden. Zij heeft zich een huis gebouwd, 7 zuilen heeft zij zich gehouwen… Wie wil er niet in zo’n huis wonen? De vraag doet zich voor: “Hoe ziet dat huis er uit?” Het mag dan wel allemaal beeldspraak zijn, maar toch.. Is ons huis, deze mooi gerestaureerde Broederenkerk zo’n huis? 7 zuilen… ik heb maar even geteld: Hier zijn het er 8, maar deze vooraan was niet nodig, kijk maar naar boven, dus toch minstens 7.
Hoe moeten die zuilen er uit zien? De traditie geeft daar uiteenlopende antwoorden op: het zijn 7 soorten van verkondigers, maar het kan ook toegepast worden op 7 eigenschappen. Belangrijk is in ieder geval het getal 7: volheid in de tijd, zoals de 7 dagen van de week.
Ik moest ook denken aan de Menora, de zevenarmige kandelaar die voor de tempel stond. In de vormgeving zijn veel van deze kandelaars leidend naar één voet. Sommige uitleggers verbinden elk van de lichtpunten met kernwoorden uit de Bijbel:
- A Gerechtigheid.. recht doen aan, eerlijk zijn dat aan zijn andere zijde wordt verbonden met Barmhartigheid, de ontferming, genade voor recht laten gelden. Ze horen dus bij elkaar, Gerechtigheid en Barmhartigheid..
- B 2 andere kernwoorden zijn: Vertrouwen, geloof, trouw, dat zijn tegenpool vindt in Ommekeer en verzoening. Ook zij horen in hun tegenstelling bij elkaar: geloof, vertrouwen omdat je vasthoudt aan de Ene, soms dat ene….. maar vaak ook moet je je bekeren, omkeren omdat je ontdekt hebt dat je verkeerd hebt gedaan.
- C Nogmaals twee kernwoorden: Heiligheid en als tegenpool Beproeving, lijden. Heiligheid enerzijds uit erkenning dat veel ons te boven gaat, respect voor, maar anderzijds als opdracht: laten we God Heiligen en Hem zegenen, laten we elkaar heiligen. De andere kant is de beproeving, want wij staan in een wereld die op alle mogelijke manieren aan ons trekt en ook ons mens-zijn trekt aan ons, maar de beproeving kan ons louteren, beter maken; lijden kan een functie hebben..
- D en in het midden staat de Vrede, de shalom, Alle kernwoorden komen samen in die ene voet, de ene stam, de Pax waarvan wij als christenen zeggen: het is de Vrede van Christus: een rustpunt, ook vertrekpunt, van alle godsdienstige leven. Hij is de ervaring van éénheid en verbondenheid.
En met die shalom, die vrede zijn we aangeland bij het evangelie van vandaag: Voor de 4e keer op rij hebben we gehoord naar de woorden van Johannes uit de zogenaamde broodrede. Zijn we 3 zondagen geleden begonnen op hert veld met de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging, inmiddels zijn we in de synagoge van Kafarnaüm aangeland. Discussie lijkt troef hier. En dat hoort ook in de joodse traditie op een plek waar geleerd wordt. Er mogen vragen gesteld worden, er mogen tegenopmerkingen gemaakt worden. Levenswijsheid, Thora, moet verworven worden, moeten mensen zich eigen maken. Jezus zegt: “Ik ben het levende Brood dat uit de hemel is neergedaald. Het brood dat ik zal geven is mijn vlees…” En natuurlijk ontstaat dan discussie. De luisteraars kenden het gedicht van de apostel Johannes nog niet, dat staat aan het begin van zijn Evangelie: “In den beginne was het Woord, het Woord was bij God, het Woord is God…”, en verderop: “.. en het Woord is vlees geworden en heeft zijn tent onder ons opgeslagen.” Jezus is, in de terugblik herkend als de Wijsheid die God opnieuw aan de wereld heeft gegeven. In Hem herkennen we toch al die kernwoorden uit de Schrift: Gerechtigheid en Barmhartigheid, Geloof en Verzoening, Heiligheid en Beproeving… De Vrede zelf is Hij. Wanneer we straks ter communie gaan, mogen we Hem ontvangen. Hij gaat met ons mee op onze levensweg, opdat elk van die woorden op eigen tijd in eigen situaties tot leven mogen komen. Opdat onze levensvreugde volledig mag worden en God zijn koninkrijk in deze wereld kan vestigen.
Amen
Preek: pastoraal werker Leo Geurts