Lezingen 2 augustus 2015
- Exodes 16,2-4.12-15
- Efeziërs 4,17.20-24
- Johannes 6, 22 en 24-35
Door: Pater Jan Hulshof
Vandaag loop ik tegen een paar woorden aan waarover ik struikel. Na het wonder van de broodvermenigvuldiging - beter van het delen van het brood - horen we Jezus in het evangelie de betekenis van dit wonder uitleggen. In dit verband zegt Jezus: ‘Werk niet voor voedsel dat vergaat, maar voor voedsel dat eeuwig leven geeft.’ Je zult maar keihard werken als kok in een restaurant of als huisvrouw in de keuken, en dan te horen krijgen: ‘Werk niet voor voedsel dat vergaat!’ Ik denk ook aan de mensen die de Wereldtentoonstelling hebben voorbereid, die van 1 mei tot 31 oktober in Milaan te zien is en die als thema heeft: ‘Voedsel voor de planeet. Energie voor het leven.’ Je bent maanden intens met het wereldvoedselvraagstuk bezig en je krijgt te horen: ‘Werk niet voor voedsel dat vergaat!’
In Milaan wordt een nijpend vraagstuk in beeld gebracht. Hoe kunnen we in 2050 op onze planeet 9.5 miljard mensen van voedsel en water voorzien? De Expo laat niet alleen het probleem zien, maar wijst ook aan in welke richting we moeten zoeken naar oplossingen: onze eetgewoonten veranderen, meer groente en graan eten en minder vlees, onze productiemethoden veranderen, duurzaam produceren, met meer respect voor mens, natuur en milieu en met minder verspilling en vooral veel economischer leren omgaan met water. Mensen die de tentoonstelling gezien hebben zijn onder de indruk van de gigantische taak waar we voor staan. Misschien zullen hun de woorden van Jezus bijna cynisch in de oren klinken: ‘Werk niet voor voedsel dat vergaat!’
Maar de mensen van de grote katholieke hulporganisatie Caritas – hier heet die ‘Cordaid/Mensen in Nood’ - lieten in Milaan zien dat de woorden van Jezus juist heel dicht staan bij de bedoeling van de expo. Hun motto was: ‘Delen om te vermenigvuldigen’. Het motto is ontleend aan het evangelie van de broodvermenigvuldiging dat in deze weken in de liturgie centraal staat. De mensen van Caritas zeiden op de expo dat we, om het wereldvoedselvraagstuk op te lossen natuurlijk nieuwe productietechnieken nodig hebben. Maar met wetenschap en techniek alleen heb je nog geen nieuwe economie. Want ook nu produceert onze wereld, die bijna 7.5 miljard mensen telt, al genoeg voedsel voor 12 miljard mensen. Hoe komt het dan dat bijna 1 miljard mensen te weinig of slecht voedsel krijgen?
Gandhi heeft ooit gezegd: ‘Er is op deze wereld genoeg voor iedereen, maar er is nooit genoeg voor ieders begeerte en hebzucht.’ Om een andere economie van de grond te krijgen, hebben we allereerst een andere mentaliteit nodig, een bekering van onverschilligheid naar zorg, van hebzucht naar mededeelzaamheid. Ons wordt vandaag verkondigd dat onze wereld het uiteindelijk moet hebben van het Woord van God, het voedsel van hierboven. Want dit woord roept ons elke dag tot bekering en geeft ons de kracht vol te houden. Als het Woord van God wordt omzet in het weefsel van ons leven, gaat onze levensstijl veranderen, onze manier van omgaan met medemensen, met geld en met de natuur.
Paulus, die we in de eerste lezing gehoord hebben, wist het maar al te goed uit eigen ervaring: ‘De oude mens’, zegt hij, ‘gaat te gronde aan zijn bedrieglijke begeerten’. Dit geldt ook voor een economie van eindeloze groei. Wie vanuit Christus leeft, zegt Paulus, komt tot een nieuwe levensstijl en tot een nieuwe mentaliteit. Het is deze bekering van onverschilligheid naar zorg, van hebzucht naar mededeelzaamheid, die aan het ideaal van de Wereldexpo 2015 kans van slagen geeft: ‘Voedsel voor de planeet. Energie voor het leven.’