Verslag inspiratiereis naar Fatima

Van 9 - 15 september 2017 is de Lebuinusparochie met een groep van 26 pelgrims op reis geweest in Portugal. Naast Fatima, een plaats waar dit jaar de 100-ste verjaardag van de Mariaverschijningen wordt gevierd, bezocht de groep ook een aantal andere interessante plaatsen in Noord en Centraal Portugal. De pelgrims brachten dagelijks verslag uit.

Vertrek - zaterdag 9 september 2017

We vertrekken 's ochtends met de bus vanaf Boskamp. Om 12.15 uur zijn we op Schiphol, waar we de andere pelgrims vanuit Amsterdam en andere plaatsen in Nederland ontmoeten. Na een goede vlucht landen we om 17.45 uur op het vliegveld van Porto, vanwaar we met de bus naar ons hotel in Braga worden gebracht. Hier staat een heerlijk 3-gangenmenu voor ons klaar.

Dag 2 - zondag 10 september 2017

We worden deze ochtend centraal gewekt om 7.10 uur. Na het ontbijt moeten de koffers weer ingepakt en in de bus geplaatst en wij vertrekken lopend door de stad Braga op weg naar de kathedraal. Onderweg vertelt reisleider Jos Smits over enkele bezienswaardigheden. We bezoeken de prachtige kathedraal Se de Braga, belegd met bladgoud. Na een kop koffie moeten we ons om 11.00 uur weer melden bij de bus en daarna rijden we naar het heiligdom Sameiro. Hier kunnen we een uur rondlopen.

Na de lunch rijden we naar Bom Jesus de Monte, waar we eerst met een treintje omhoog moeten. Hier vieren we met onze groep de eucharistie waarin pastor Nijland voorgaat. Pelgrims die goed ter been zijn gaan lopend terug met de trap (600 treden) en de anderen komen met het treintje weer naar beneden. Daarna gaan we weer in de bus voor de reis naar ons volgende hotel in Coimbra, waar we weer een heerlijk dinerbuffet hebben. We sluiten de avond gezellig af met een slaapmutsje.

José Logtenberg en Mariët Kruit 

Dag 3 - maandag 11 september 2017

Terwijl in Nederland de regen met bakken uit de lucht valt, worden wij wakker met een gesluierde zon aan de hemel. Wat gaan we vandaag doen? Wandelen en genieten van Coimbra. Onze reisleider brengt ons naar het stadsdeel waar de universiteiten zich bevinden. Bovenop de berg mengen de toeristen zich met de jonge studenten in het statig zwart. Het zijn er wel honderd. Door elkaar heen lopen we rond in de Faculteit der Rechten, alsof wij ook opnieuw gaan studeren.

Omdat we pelgrims zijn en geen student, dalen we af naar het centrum en bezoeken de prachtige kathedraal Santa Cruz. Ongelooflijk indrukwekkend.

Inmiddels knort de maag en eten we in een restaurant in het oude gedeelte van de stad. De wijn vloeit rijkelijk, het eten is prima en we worden met de minuut vrolijker. 

Op weg naar de eucharistieviering in een Karmelietessenklooster zingen we uit volle borst het Fatimalied.

De dag vliegt om en voordat we het weten zijn we alweer op weg naar Marinha Grande.

Morgen gaan we naar Fatima.

Suzette en Elma uit Amsterdam

Dag 4 - dinsdag 12 september 2017

We beginnen de dag rustig met een ontbijt in ons hotel en vertrekken om 8.30 uur met de bus richting Fatima. Als we hier zijn aangekomen, start meteen de rondleiding door de basiliek. De bouw hiervan begon in 1928; de kerk werd ingewijd in 1953. 

In de basiliek bevinden zich naast prachtige altaren, schilderijen, beelden en glas in lood, ook de grafmonumenten van de herderskinderen aan wie Maria in 1917 verscheen.

Daarna gaan we koffiedrinken en hebben we samen met alle Nederlandse groepen een eucharistieviering in de Verschijningskapel. De viering wordt voorgegaan door mgr. Punt van het bisdom Haarlem.

Na de lunch gaan we verder met de rondleiding over het heiligdom door onze reisleider Jos en na weer een koffiemoment wonen we de sacramentsprocessie bij. 

‘s Avonds na het diner gaan we weer terug naar het heiligdom voor het bijwonen van het bidden van de rozenkrans en aansluitend de lichtprocessie. Dit maakt op onze groep een zeer diepe indruk.

Hans Brandwagt en Johan Haverkamp

Dag 5 - woensdag 13 september 2017

Na een korte nacht worden we om 8.00 uur gewekt om te starten met onze vijfde pelgrimsdag.

De ochtend begint nevelig, maar als we Fatima naderen, breekt de zon door en kleurt de hemel blauw. Reisleider Jos heeft vandaag een ‘snipperdag’, dus mogen we deze dag zelf invullen.

We beginnen om 9.30 uur met het rozenkransgebed en kunnen daarna deelnemen aan de internationale eucharistieviering in de buitenlucht. Op het heiligdom heeft zich een menigte van ongeveer 25.000 pelgrims verzameld van verschillende culturen en nationaliteiten. Een bonte mengeling. 

In de stoet van ongeveer 500 priesters, bisschoppen en kardinalen, ontdekken we pastor Gé Nijland, die ons namens de H. Lebuinusparochie in de eucharistieviering vertegenwoordigt. Tijdens de viering krijgen we een sterk gevoel van saamhorigheid als het Tantum Ergo wordt ingezet en luidkeels door de mensenmenigte wordt meegezongen.

Ook het terugbrengen van de beeltenis van Maria van Fatima naar haar plek in de Verschijningskapel is indrukwekkend. Met witte zakboekjes wordt zij door de pelgrims uitgezwaaid.

Na de lunch kunnen we shoppen of andere bezienswaardigheden bezoeken. Tussendoor wordt er geregeld een terrasje gepakt om even bij te komen en te genieten van een koele drank of een lekker ijsje. Om 17.00 uur nemen we gezamenlijk op gepaste wijze afscheid van Maria in Fatima.

Minie Legebeke

Dag 6 – donderdag 14 september 2017

Na het ontbijt vertrekken we met de bus naar Aljustrel (bij Fatima) voor de Kruisweg onder leiding van pastor Nijland. 

Bijzonder indrukwekkend aan de Kruisweg is zijn lengte van 5 km, met duizenden olijfbomen en de vele pelgrims van alle nationaliteiten.

Vervolgens gaan we door naar het geboortehuis van Lucia. Dit huis is nog in zijn oorspronkelijke staat, evenals de tuin waar de tweede verschijning van de engel plaatsvond. Ook het geboortehuis van Francesco en zijn zusje Jacinta bezoeken we. Een hele gewaarwording.

Na de lunch in hotel Steyler in Fatima rijden we naar Tomar, waar in 1160 het Convent van Christus werd gesticht door de orde van de Tempeliers. Het was het hoofdkwartier in Portugal. De Tempeliers hebben de grenzen van de christelijke koninkrijken van Portugal helpen verdedigen. 

In het Convent van Christus zijn meerdere bouwstijlen te zien zoals de Manuelstijl, barok, Byzantijns, Renaissance en gotisch -flamboyant. Het Convent van Christus in Tomar kreeg in 1983 de status Werelderfgoed van de Unesco.

Na dit indrukwekkende bouwwerk bezichtigd te hebben, zoeken we op deze zomerse dag een terrasje op voor een drankje en een ijsje. Daarna keren we terug naar ons hotel in Marinha Grande voor de laatste overnachting. We kunnen terugzien op een inspirerende reis in een prachtig land.

De Brabanders

Wetenswaardigheden Fatima

Fátima is een plaats in Centraal-Portugal in de gemeente Ourém, ten noordoosten van de hoofdstad Lissabon. Nadat de Maagd Maria verschillende keren verscheen in 1917, ontwikkelde het dorp zich tot een bedevaartsoord. In 1928 werd met de bouw van de basiliek begonnen die in 1953 werd ingewijd. Met Onze Lieve Vrouw van Fátima wordt Maria aangeduid die tussen mei en oktober 1917 zes keer verschenen zou zijn aan de drie herderskinderen (Zuster) Lucia, Franceso en Jacinta. Op 13 mei 1917 zou Maria voor de eerste keer aan de kinderen verschenen zijn. Ze stond met haar voeten op een wolk op de kruin van het eikenboompje, omstraald door een aureool van licht en zou beloofd hebben elke maand opnieuw op de dertiende te zullen verschijnen.

Ze riep de kinderen op om offers te brengen met het doel lijdende zielen uit het vagevuur te helpen en te bidden voor de bekering van zondaars, opdat zij niet naar de hel zouden gaan. De kinderen snoerden zichzelf daarop de mond en zagen af van eten en drinken op bijzonder warme dagen. Ook droeg Maria hen op iedere dag een Rozenhoedje te bidden, omdat dat zou leiden tot innerlijke en algehele vrede.

Tweede verschijning van Maria

Ondanks dat de kinderen onderling hadden afgesproken om niets te zeggen, kon Jacinta het niet laten om het toch aan haar moeder te vertellen. Toen de kinderen in de voormiddag van 13 juni zoals beloofd terugkeerden bij La Cova, waren er zo’n zestig mensen uit het dorp samengestroomd op het veld waar de verschijning plaats zou vinden. Toen de drie kinderen om twaalf uur neerknielden om de rozenkrans te bidden, zag Lucia bij het tweede rozenhoedje een lichtflits en stond daar plotseling de Verschijning op dezelfde plaats. De aanwezigen hoorden een donderslag en zagen de takken van het eikenboompje bewegen. Lucia vroeg aan de vrouw of ze hen kon meenemen naar de hemel, waarop de vrouw antwoordde: “Jacinta en Françesco zal ik spoedig meenemen. Maar jij moet langer hier beneden blijven. Jezus wil Zich van jou bedienen zodat mensen mij kennen en beminnen. Mijn Onbevlekte Hart zal jouw toevlucht zijn en zal je naar God leiden.” Volgens Lucia opende de Heilige Maagd haar hand en liet een hart zien dat omcirkeld en doorstoken was met doornen.

Derde verschijning van Maria

De herdertjes kregen hierna wat minder tegenstand van hun familie, maar men was nog steeds sceptisch. Gevolg was dat zich op 13 juli zo’n vier- à vijfduizend mensen verzamelden op de plek van de verschijning. De verschijning deed zich weer precies om twaalf uur voor. Deze keer zei ze: “... vooral het rozenhoedje te bidden om beëindiging van de oorlog te verkrijgen. Voeg er extra offers aan toe uit liefde voor Jezus en mijn Onbevlekte Hart.” Ze antwoordde aan Lucia, die haar naam vroeg: “In oktober zal ik je zeggen wie ik ben en wat ik verlang, en ik zal een groot wonder doen, opdat de hele wereld je zal geloven. De huidige oorlog loopt ten einde. Maar als er niets gebeurt zal er onder een volgende paus een veel ergere oorlog uitbreken… Om dat te verhinderen kom ik vragen de wereld toe te wijden aan mijn Onbevlekt Hart en elke eerste zaterdag van de maand in mijn naam een oefening van eerherstel te doen. Als men aan mijn verzoek tegemoet komt, zal Rusland zich bekeren en zal er vrede zijn. Zo niet, dan zal het zijn dwalingen over de wereld verspreiden die oorlogen en kerkvervolgingen zullen veroorzaken. Vele vrome gelovigen zullen gemarteld worden en de paus zal veel te lijden hebben. Volkeren zullen vernietigd worden. Maar uiteindelijk zal mijn Onbevlekt Hart zegevieren.” Na deze woorden kregen de kinderen een visioen van de hel om hen te laten zien wat het lot was van zovele zondaren die nooit aan de eeuwigheid dachten.

Vierde verschijning van Maria

De gebeurtenissen brachten nogal wat op gang; ook de landelijke pers schreef erover. De regionale overheden begonnen zich ermee te bemoeien en zelfs de Kerk liet zich wantrouwend en sceptisch uit over de vermeende verschijningen aan de herdertjes. Het had als resultaat dat het de nieuwsgierigheid prikkelde in heel het land. Zodoende trokken er naar de verwachte verschijning op 13 augustus ongeveer 20.000 mensen. Op 13 augustus werden de drie kinderen door het plaatselijke hoofd van bestuur vastgehouden in zijn huis. Dit gebeurde zelfs op regeringsbevel. Het ‘Hoofd van het District’; Oliveira Santos zoals hij heette, had de kinderen bedrogen. In plaats van hen naar La Cova te brengen, had hij hen meegevoerd naar Ourém, de residentie van het district waar zijn ambtswoning zich bevond. Hij zette de drie onder druk in de hoop dat zij zichzelf of elkaar zouden tegenspreken, maar dat lukte niet. Ook lieten ze zich niet bang maken, zelfs niet onder bedreiging van lijfstraffen. Ze bleven onwrikbaar en vertelden eenvoudig telkens weer op dezelfde natuurlijke manier wat hen was overkomen, al was het de gewoonste zaak van de wereld. Ze werden naar de gevangenis gebracht en opgesloten. De kinderen knielden en baden met luide stem zodat zelfs de medegevangenen, ontroerd door dit teken van geloof, met de kinderen mee begonnen te bidden.

Op die 13e augustus stond er een grote menigte te wachten, maar de kinderen kwamen niet en ook de Verschijning bleef weg. Ze werden nogmaals verhoord op 15 augustus, zonder resultaat en de onderprefect moest onder druk van verontwaardigde parochianen de kinderen laten gaan. Zes dagen later, op 19 augustus, toen de drie kinderen alleen waren met hun kudde tussen Aljustrel en de hoogten van Cabeço, verscheen de Heilige Maagd weer. Zij sprak er haar teleurstelling uit dat het de kinderen belet was op de 13e te komen. Zij herhaalde de boodschappen van de vorige ontmoetingen: “Bid toch, bid veel, breng offers voor de zondaars, want veel zielen gaan naar de hel omdat niemand zich voor hen opoffert of voor hen bidt.”

Vijfde verschijning van Maria

Op 13 september waren er weer enorm veel mensen op de plaats van de Verschijning. Het aantal werd op 30.000 geschat en er vonden zeer merkwaardige verschijnselen aan de hemel plaats. Duizenden toeschouwers zeiden het allen gezien te hebben: Plotseling verloor de zon haar glans, de lucht kreeg een goudgloed en toen Lucia riep “Kijk, daar is zij!” zag men een schitterende vurige bol van oost naar west langs de hemel zweven en bloembladeren neerdwarrelen die halverwege schenen op te lossen in de lucht. Men trachtte tevergeefs de bloembladeren op te vangen. De bol verspreidde een geweldig licht en gleed weer terug van west naar oost terwijl de kinderen werden omgeven door een witte wolk. De kinderen verklaarden later van dit alles niets gemerkt te hebben. Zij zagen alleen de Verschijning. Bij die gelegenheid bracht Lucia de wens van het volk over om op die plek een kapel te bouwen. De Verschijning gaf haar toestemming en beval met nadruk aan het bidden van de rozenkrans om het einde van de oorlog te verkrijgen. Het verschijnsel van de vallende rozenbladeren werd bestempeld als massa-hallucinatie. Echter, op 13 mei 1918 en nog eens zes jaar later op 13 mei 1924, zou dit verschijnsel zich herhaald hebben. De vice-consul van Portugal in de Verenigde Staten, Antonio Rebello Martins, wist dit op foto vast te leggen waarbij er vlokken zijn te zien op de afdruk.

Zesde verschijning van Maria

Zoals aangekondigd vond op 13 oktober de laatste verschijning plaats. Er was een groot aantal mensen aanwezig. De schattingen liepen uiteen van 30 à 40.000 (A. de Almeido) tot minimaal 70.000 mensen. Volgens Dr. Joseph Garrett, professor natuurwetenschappen aan de Universiteit van Coimbra, die een berekening maakte, liep het aantal zelfs tegen de 100.000 mensen. Het regende, het was druilerig en somber weer. De kinderen moesten zich met moeite een weg banen door de menigte. Precies om twaalf uur liet de Verschijning zich weer aan de drie kinderen zien. Een kleine lichtwolk daalde neer op het eikenboompje. Lucia riep de mensen op het rozenhoedje te bidden.

Op Lucia’s vraag wie zij was, antwoordde de Verschijning: “Ik ben Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkrans en ik wil op deze plaats een kapel ter ere van mij.” Net als de vorige keren spoorde zij aan tot het dagelijks bidden van het rozenhoedje. Toen zei ze: “De mensen moeten beter gaan leven; zij moeten vergiffenis vragen voor hun zonden.” En dan met bedroefd gezicht: “Laten zij toch ophouden Onze-Lieve-Heer te beledigen. Hij is al veel te veel beledigd.” De Verschijning had beloofd dat zich bij haar laatste bezoek tekenen zouden voordoen waardoor velen de waarheid van de verschijningen zouden gaan geloven. Aanvankelijk waren er regenwolken, maar deze leken op te lossen en de regen hield plotseling op. De zon kwam door en stond als een matzilveren schijf aan het zenit met een schitterende corona eromheen. Hij begon te beven en te schudden, hij draaide om zijn as als een vuurrad en straalde hierbij telkens anders gekleurde lichtbundels uit, zodat het leek alsof de hele aarde achtereenvolgens in een geel, groen, rood, blauw en paars spotlicht werd gezet. Toen stond hij enige ogenblikken stil. Opeens leek het of de zon loskwam van de hemel en zich met sprongen zigzaggend naar de menigte bewoog en op de aarde zou neerkomen. Grote schrik maakte zich van de mensen meester en zij vielen op hun knieën in de modder. Dit gebeurde drie keer achterelkaar. Toen de menigte tot zichzelf was gekomen en was opgestaan uit de modder, bleek dat geen enkel kledingstuk vochtig of besmeurd was door het slijk. Volgens getuigenverslagen, zoals van Avelino de Almeida, oud-seminarist van Santarém en aanwezig als reporter van het blad 'O Século': “Alle aanwezigen bevestigden later zonder uitzondering dat men het echt met eigen ogen had gezien. Nu was het zo dat er voor een deel gelovigen aanwezig waren, maar ook enorm veel sceptici die juist waren gekomen omdat ze ervan overtuigd waren niets te zullen zien.” Andere berichten geven aan dat niet iedereen de zon zag 'dansen' maar alleen de kleuren waarnam. Weer anderen (waaronder gelovigen) zagen niets.

De geheimen van Fátima

Maria zou tijdens de verschijningen een aantal ‘geheimen’ hebben prijsgegeven. Daarover is in de loop van de jaren veel gespeculeerd. Onlangs is duidelijk geworden dat het om verschillende accenten gaat van één en dezelfde boodschap. Dat het niet om een voorspelling of profetie gaat van bepaalde gebeurtenissen, maar wel om een apocalyptische ‘verwoording’ van het veelzijdige lijden dat ons als kerkgemeenschap staat te wachten.

Wetenswaardigheden Coimbra en Braga

Coimbra

In de Middeleeuwen was deze stad de hoofdstad van Portugal. Met bijna 150.000 inwoners behoort Coimbra nog steeds tot de grootste gemeenten van het land.

Oude kathedraal

De bouw van Sé Velha de Coimbra is in de twaalfde eeuw gestart nadat Prins Alfonso Henriques zichzelf tot koning en Coimbra tot hoofdstad van Portugal benoemde. De romaanse kathedraal is gebouwd op de plaats waar een kerk stond die bij een inval verwoest is. De architecten, twee Fransozen, lieten zich inspireren door pelgrimskerken op de weg naar Santiago de Compostela.

Universiteit

De universiteit van Coimbra is een van de oudste universiteiten in Europa en werd ingesteld op 1 maart 1290. Het U-vormige gebouw was oorspronkelijk een fort. In 1130 besloot de eerste koning van Portugal er te gaan wonen en werd het een Koninklijk Paleis. De universiteit werd in 1290 in Lissabon gevestigd, pas in 1537 werd de universiteit ondergebracht in het voormalig paleis in Coimbra.

Braga

De oorsprong van deze stad ligt in de Romeinse tijd. Nadat de Sueven, Visgoten en Moren de handelsstad zo goed als verloren achterlieten, kwam in de elfde eeuw de welvaart terug.

Kathedraal

Het van oorsprong romaanse bouwwerk gaat schuil achter laatgotische en barokke toevoegingen. In de kathedraal is onder andere de schatkamer te zien met een waardevolle verzameling aan objecten die door de eeuwen heen zijn verworven door kerkvorsten.

Bom Jezus do Monte

Het heiligdom in de buurt van Braga ligt hoog op een heuvel. De kerk is te bereiken met een prachtige barokke trap. De bouw van deze trap heeft enkele decennia geduurd, waardoor de architectonische mode was veranderd en de kerk zelf in een andere stijl is gebouwd. De kerk is neoklassiek en minder versierd dan de trap. Tijdens de klim naar boven komt men de staties van de Kruisweg, de Vijf zintuigen en de symbolen van de drie deugden (Geloof, Hoop en Naastenliefde) tegen.

Sameiro

Het heiligdom en bedevaartsoord ligt op 566 meter hoogte en bij goed weer kan men dus genieten van mooie vergezichten. Het heiligdom dat de Maagd Maria vereert, is in de negentiende eeuw in de neoklassieke stijl gebouwd. Vooral de moeite waard om te bezichtigen is het zilveren tabernakel dat op het hoofdaltaar staat en het beeld van de patrones.

Dit is slechts een kleine selectie van de vele bezienswaardigheden van Fatima, Coimbra en Braga.