Op de vraag "Heer, leer ons bidden" kregen wij als antwoord het Onze Vader. Een belangrijke zin hierin is "Uw wil geschiede", niet dus "mijn/onze wil".
Thomas Merton ...
... schrijft in zijn boek "Louteringsberg" hoezeer hij de waarde van dit gebed heeft ondervonden. Het is een boek uit 1948 (Spectrum) dat ik, op aanbeveling van de paters Jezuiten van mijn school, in mijn tienertijd las en nu herlees.
In het eerste deel hiervan beschrijft hij zijn vrijwel ongodsdienstig leven tot in zijn studententijd. Vooral in die periode volgde hij zijn eigen wil - en liep hierin muurvast, lichamelijk en geestelijk. Pas toen begon hij dit te beseffen ... en te bidden. Achteraf noemt hij die periode, 'De Wilde Vaart' genoemd, als een genade van God: dat hij dit mee kon en mocht maken, eindigend met het inzicht dat die eigen wil tot niets dan ellende leidt en dat Gods wil toch beter is. In het laatste hoofdstuk beschrijft hij zijn intrede in een klooster. Aan het einde van het boek beschrijft hij dat hij daar gelukkig is en zich vrij voelt.
Ook Mozes heeft gebeden ...
... toen hij met een moperend Joodse volk in de woestijn zat. Nee, hij kreeg geen vliegtuig of bussen noch kamelen om het Beloofde Land snel te bereiken. Hij kreeg iets anders: de Tien Geboden - waar wij nu nog baat bij hebben - en hij kreeg wijsheid en geduld, hoop en vertrouwen.
Lastige pleegzoon
Zelf bad ik destijds vrij vurig om oplossingen voor de forse problemen waarvoor mijn toenmalige pleegzoon, toen vijftien jaar, mij stelde; een kind met een vroege hechtingsstoornis, dus een taak voor mij als orthopedagoog. Kreeg ik een brave pleegzoon? Nee, ik kreeg geduld, wijsheid, geloof, hoop en liefde.
Erg zieke kleinzoon
Opnieuw bad ik, recent nog, met vele medeparochianen, voor mijn zeer zieke kleinzoon. "Zet die hele kerk van jou maar aan het bidden!" zij zijn moeder, mijn dochter dus. Dezelfde dochter, antroposofisch gericht, schakelde een helderziende in. Die zag ... goede geesten rond zijn ziekbed; wij noemen dit engelen, precies zoals in psalm 90 staat (GvL 651). En ja, langzaamaan trad er verbetering in; een al geplande operatie bleek, tot verbazing van de artsen, zelfs ineens niet nodig - en zo langzaam verder. Na twee jaar alleen sondevoeding kan hij nu weer zelf eten en zelfs kleine stukjes lopen.
Het intentieboek
In de bidkapel van de Broederenkerk ligt een intentieboek. Eens per week steek ik acht woordenboeken in mijn tas en ga ik dit lezen, waarna ik een selectie of samenvatting maak voor de mis op zondag. We doen dit met een klein team, waarin we dus wel moeten nadenken en spreken over bidden. Maria is nu eenmaal geen chirurg en een medisch onderzoek ('Ik bid om een goede uitslag') ontdekt nu eenmaal wat er mis is en al mis was - gelukkig maar, want dan kan er wellicht iets aan gedaan worden, dus een slechte uitslag is op zich nog niet zo slecht. Of je het nu wil of niet, enige nuchtere gedachten en vragen komen dan toch op.
Zelf hecht ik er aan om dit boek te lezen. Ik denk dat mensen er iets in schrijven met de (vage) gedachte dat 'iemand dit leest en met mij mee bidt en dat dit helpt'. Dus lees ik het.
Helpt bidden en wat is bidden eigenlijk?
Wij bidden tot God, logisch. Waar is God? Ver weg in een hemel? God is overal, leerden wij, hij is 'alom tegenwoordig' - dus ook in ons. De vroege christenen gebruikten hiervoor de uitdrukking "de goddelijke vonk" in ons - meer dan een vonk van het goddelijke kunnen wij als mens noch begrijpen noch dragen.
Bidden tot God, contact zoeken met God, kun je dus ook zien als het contact zoeken met die goddelijke vonk in ons; 'ons betere ik' wordt het ook wel genoemd. Dat 'ik' is begenadigd met geloof, hoop en liefde - en juist dit komt dan tot leven. Hoop doet leven, hoop kan zelfs genezing ondersteunen of bespoedigen; liefde al evenzeer en geloof al niet minder.
De wetenschap gaat aan het werk
Er zijn experimenten gedaan waarbij heel veel mensen gingen bidden voor zieken. Werden deze beter? Deels (statistisch significant) wel, deels (idem) ook niet. Het verschil was (idem) of men wel of niet wist dat er voor je gebeden werd. Dit geeft je hoop - en hoop doet leven.
Een ander groot experiment betrof water in vier flessen. Heel veel mensen, ook op grote afstand, werd gevraagd God te bedanken voor dit water, althans voor het water in twee van de vier flessen waarvan zij een foto zagen. Dus niet 'bidden voor' als een soort verlanglijstje, maar 'bedanken voor'. Die twee flessen stonden in een aparte ruimte, goed afgeschermd tegen straling en andere invloeden, de andere twee gewoon in een doos in een gebouw.
Bij het onderzoek naar het water wist geen der laboranten voor welke fles bedankt was en voor welke niet. Een deel van het water uit alle vier de flessen werd bevroren, waardoor er kristallen ontstonden. Deze werden gefotografeerd en aan heel veel mensen voorgelegd met de vraag of en welke kristallen zij mooi vonden, zonder te vertellen van dat bedanken. Bij het onthullen van de codes bleek, statistich significant, dat de kristallen van de flessen waarvoor bedankt was er beduidend mooier uitzagen dan die waarvoor niet bedankt was. Ook uit andere experimenten is gebleken dat water informatie kan vasthouden.
* Je eigen leven als helende energie; Karen Hamaker-Zondag in Mantra 12, Herfst 2017, blz 67 e.v.
Hier heb je ons wijwater, ons gezegend doopwater, ons Lourdeswater, ons water uit de door Willibrord geslagen put nabij Heiloo, waar ik eens per jaar met mijn moeder nieuw water ging halen - en mijn opa ging bezoeken.
Wat werkte was niet een verlanglijstje, maar een dankgebed, aandacht van de medemens en hoop, plus geloof en liefde.
Jesaja gaf hoop op vrede
Jesaja is de profeet van de advent: van de verwachting, van de hoop. Hij trad op tijdens de Babylonische gevangenschap, dus dit was wel welkom. Nog onlangs lazen we in de eerste lezing van 'één tafel voor alle volken', dus van vrede (Jesaja 25, 6)
Een raar idee, een fantasie? Jawel, maar zoiets werkt nu juist goed. "De kracht van de verbeelding" was het thema van de afgelopen vredesweek. "I have a dream" van Marten Luther King.
Hoe de indianen (leerden) bidden
Een jonge indiaan leerde van de oudsten hoe hij moest bidden in een tijd van grote droogte: concentreer je niet op wat er niet is (regen), bedank eerder voor wat er wel is (zon, warmte) en stel je dan in je geest voor dat het regent en hoe goed dit is. Je vraagt er niet om, je denkt eraan en concentreert je (meditatie) daarop. Volgens het verhaal kwam er regen, tot verbazing van de weerkundigen.
Bidden als doen
Met alleen een ideaal, een droom, heb je nog geen vrede; je zult er ook zelf iets voor moeten gaan doen.
De Essenen, een groep van - zeg maar - monniken waar vermoedelijk ook Jezus toe heeft behoord, beschouwden mediteren, innerlijke harmonie (dus vrede met God), idealen koesteren, maar vooral ook het verzorgen van oude geschriften, van gewassen, voeding, kleding, dieren en mensen, ook als bidden. "Ora et labora" zeggen de monniken sindsdien: "Bidt en werkt", doe zelf ook iets.
* Jesaja, indianen, Essenen: ook in 'Je eigen leven als helende energie' - zie hierboven.
Mensen vroegen aan de profeet Mohammed of God wel voor hun kameel zou zorgen terwijl zij gingen bidden. "Bind eerst je kameel vast en bid dan tot God", antwoordde de profeet. Moderner en zonder kamelen: bid bij ziekte tot God maar ga ook naar een arts - en leef gezond.
Wát dan doen?
Aan vrede werk je door aan jezelf te werken, door zelf innerlijk en in je eigen omgeving vrede te bewerkstelligen.
Hoe doe je dát dan weer? Niet (alleen) door te mediteren/bidden en jezelf heel vreedzaam te voelen, juist door in de drukte van alledag, gezin, werk en kerk, vrede te scheppen.
Hiervoor is meer nodig, namelijk het onder ogen zien van je eigen zwakke kanten, je eigen onvrede, je eigen conflicten, innerlijk en uiterlijk, en andere onvolkomenheden - 'je schaduwkant' noemt psychiater Gustav Jung dit. In zijn autobiografie [*] beschrijft hij dit proces ook bij zichzelf. Hij noemt dit het proces van individuatie - en een persoon, individu, heeft nu eenmaal niet alleen mooie kanten, ook een schasduwkant. Pas als je deze hebt gezien, erkend én hebt geaccepteerd, kun je er aan gaan werken - en pas dan kun je anderen helpen.
[*] Herinneringen, Dromen, Gedachten; een autobiografie; Lemniscaat 1976 e.v.
Psychiaters moeten eerst zelf in analyse, andere therapeuten eigenlijk ook. Ik heb zelf ook zo'n analyse meeegemaakt. Bij zo'n analyse komen echt niet je mooiste kanten naar voren, nee, juist je schaduwkant verschijnt in je bewustzijn. Dan kun je daarmee aan het werk gaan; pas dan kun je anderen echt helpen, waar ik nu dan ook mijn best voor doe en veel tijd aan besteed.
Die schaduwkant is niet slecht, als je er iets mee doet is het een genadegave ...
... net zoals Thomas Merton God bedankte voor de genadegave van zijn 'wilde jaren'. Pas daardoor zag hij in dat het er niet om gaat dat 'mijn wil geschiede', maar dat "Uw wil geschiede".
Frans, parochiaan van de Broederen.