Van hoop naar vervulling
In de Advent ...
... wordt altijd de profeet Jesaja gelezen (zo is ook mijn gewoonte), de profeet van de hoop. Het Joodse volk, althans de bestuurlijke elite daarvan, was in ballingschap naar Babylonië gevoerd. Zo had Daniël, ook een boeiende profeet, een hoge functie aan het hof. Daar zaten ze dan te treuren aan de rivier.
Jesaja gaf hen hoop. Door voorspellingen? Dit kun je alleen weten als ze ook uitgekomen zijn. In elk geval door hoop op bevrijding, door te bemoedigen. Het verhaal van de bevrijding uit de slavernij in Egypte, mondeling alsmaar doorverteld, is ook hier pas opgeschreven: als God ons toen kon bevrijden, dan kan Hij dit ook nu. En ja, het geschiedde naar Zijn Woord.
Kerstmis
Wat een mooi feest en wat een prachtig en creatief Pad naar Betlehem in de Broederenkerk! Wat leuk, die os en die ezel! Wat een mooi verhaal!
Ja: verhaal. Lucas en Matheus wilden geen geschiedenisboek schrijven zoals wij dat kennen. Er is aantoonbaar een historische kern in het verhaal, dat echter bedoeld is als een theologische, een geestelijke blijde boodschap. Historisch wellicht niet helemaal 'waar' in de moderne zin van het woord, maar daarom wel heel zinvol, rijk aan betekenis. De evangelisten wilden bijvoorbeeld het Oude Testament, de Terach, met het Nieuwe verbinden. Daarom 'moest' Jezus geboren worden in Betlehem, de stad van David, want dit was voorspeld.
Maria was vermoedelijk een tempeldienares. Deze jongedames kregen een 'voogd', een oudere beschermheer toegewezen: Jozef. Jozef was vermoedelijk niet een eenvoudige timmerman, maar een tempelgeleerde met als beroep: bouwmeester in dienst van koning Herodes.
Er zijn bronnen die vermoeden dat de biologische vader van Jezus een Romeinse soldaat was. Dit moest wel verhuld worden, waarvoor de Heilige Geest te hulp geroepen werd. Toch zou, als dit waar zou zijn, gebleken zijn dat God uit iets slechts toch nog iets goeds weet te brouwen, zolang de mens maar leeft volgens het "Uw wil geschiede" ofwel het "Mij geschiede naar Uw woord".
De herders kregen te horen dat er "een verlosser" was geboren. Een mooi beeld: herders waren een verachte lage kaste. Zij zullen gedacht hebben: 'Ha, eindelijk worden wij verlost van die gehate Romeinse bezetters!' Zelfs de apostelen hebben dit nog lang gedacht.
Het lag anders. Die Verlosser werd geen koning in harnas te paard met escorte, maar een prediker die op een geleende ezel Jeruzalem binnen reed, terwijl - zo gaat het verhaal - door een ander poort een veldheer te paard in harnas en met escorte binnenreed. De Verlossing vond niet plaats door een andere veldheer of koning, maar door het "Uw wil geschiede" - bij Jezus tot de uiterste consequentie toe, in de Lijdensweek, maar wel gevolgd door Pasen, door vele getuigen verteld, gevolgd door Hemelvaart en Pinksteren.
Dan komen 'De Drie Koningen' ...
... eigenlijk magiërs, μαγοι, magoi in het (in het Grieks geschreven) evangelie. In het oosten van toen waren magiërs - lees: sterrenkundigen dus voorspellers - vaak genoeg ook priestes en koningen, wijzen dus.
Dit deel van - en eigenlijk het hele kerstverhaal - sluit aan bij wat toen al als verhaal bekend was, namelijk de het geboorteverhaal van de Egyptische godheid Horus, zoon van Isis en Osiris. Ook in dat verhaal was er een wonderlijke geboorte, een ster die verscheen en wijzen die op bezoek kwamen uit het verre Oosten.
De evangelist wil maar zeggen: hier is ook zoiets heel belangrijks gebeurd. De 'drie koningen' vertegenwoordigen dan de niet-Joodse volken, voor wie de Blijde Boodschap, het Evangelie, ook bedoeld was - dus ook voor ons.
De Blijde Boodschap
Wat is dan die boodschap? Die is "verlos ons van het kwade". God kan dit doen, echter niet zonder onze medewerking. Die heet "Mij geschiede naar Uw Wil" ofwel "Uw Wil geschiede".
Frans, parochiaan van de broederen.