Ter voorbereiding op de Synode over huwelijk en gezin 2015 stelde paus Franciscus een vragenlijst op. In onze parochie werden geïnteresseerden uitgenodigd voor een bijeenkomst om mee te denken en mee te praten. Hieronder leest u het verslag van deze bijeenkomst, die werd gehouden op zaterdag 14 februari.
Heilige Lebuinusparochie
Antwoorden en overdenkingen bij de vragenlijst
Bijeenkomst rond de vragenlijst ter voorbereiding op synode over huwelijk en gezin 2015
Zaterdag 14 februari van 10.00 – 14.30 uur
Bijeen zijn:
17 mannen en vrouwen met verschillende petten en rollen: gehuwden, weduwen, alleenstaanden, gescheiden, religieuzen, vaders, moeders, ooms, tantes, opa’s, oma’s, leden van pastoraatsgroepen, gezinsvieringen, catechesegroepen, diaken, paters en diaconaal betrokkenen.
Pater Marist Peter Westerman houdt een korte inleiding over het voorbereidingstraject naar de synode aan de hand van de PowerPoint presentatie die beschikbaar is gesteld door de Zwitserse bisschoppenconferentie.
Vanwege de omvang van de vragenlijst en gezien de beschikbare tijd kiezen we ervoor ons gesprek te centreren rond de vier hoofdthema’s van de vragenlijst.
Antwoorden en overdenkingen bij Deel I – Het luisteren: de context en de uitdagingen voor het gezin
Wat willen we als kerkgemeenschap aan positieve zaken over de rol van het gezin in de samenleving laten zien. Met andere woorden: wat is het mooie van het gezin en wat is het belang van het gezin. Wat doen we als kerkgemeenschap om het gezin te ondersteunen?
De waarde van het gezin voor de samenleving:
Genoemd zijn: het gezin is de oefenplaats voor de samenleving, de plaats waar je fouten mag maken, kunt schitteren, opnieuw kunt beginnen, het met elkaar leert uithouden, elkaar corrigeert. De plek om samen leven te leren.
Plaats van persoonlijke zorg. Vertrekpunt voor het leven.
De plek waar je kunt leren aan elkaar en waar je kunt worden wie je bent.
Een buffer voor de buitenwereld: in het gezin mag je slechter dan slecht zijn en beter dan goed.
Een gezin staat niet op zich maar behoort tot een grotere familie. Niet naar binnen gekeerd zijn maar open zijn naar anderen. Zo kan het gezin gist zijn voor de samenleving.
Het gezin is ook een kerkelijke oefenplaats. Daar ligt het zaad van het geloof. Daar wordt een begin gemaakt met het heilsplan, dat mensen het geluk ontdekken in hun leven.
Tegelijkertijd ervaren veel aanwezigen aan den lijve hoe lastig het is om hun kinderen uiteindelijk ook blijvend bij de kerk betrokken te houden.
Wat doet de parochie voor gezinnen?
Binnen de sacramentencatechese zijn er verschillende momenten waarbij het gezin centraal staat.
De huwelijksvoorbereiding. Op uitnodigingen voor terugkombijeenkomsten een jaar na het huwelijk komt helaas weinig respons.
Doopvoorbereiding, voorbereiding op de Eerste Heilige Communie en het heilig Vormsel.
Er is pastorale hulp in noodsituatie maar ook diaconale ondersteuning.
We zien veel gezinnen binnenlopen om een kaarsje aan te steken als de kerk open is.
Zes maal per jaar zijn er gezinsochtenden voor en door gezinnen georganiseerd: Zin in Zondag. De gezinnen gaan samen aan tafel bij het ontbijt, het evangelie van de dag staat centraal, dat komt terug in verhaal, spel en catechese voor de verschillende leeftijdsgroepen (jong-oud). De ochtend wordt afgesloten met een eucharistie of gebedsviering. Centraal staan: gemeenschap/ontmoeten, ontspannen, vieren, bidden, leren.
Voor de ‘traditionele’ gezinsviering blijkt minder interesse te zijn. Belangrijk is om te kijken waar de behoefte van gezinnen ligt voordat je als parochie aanbod ontwikkelt. Niet alleen focussen op vieringen.
Aanbevelingen:
Kijk waar gezinnen ondersteuning nodig hebben. Bijvoorbeeld bij levens- of opvoedingsvraagstukken.
Laat de gezinnen niet los na intensieve sacramentsvoorbereidingen. Blijf met ze in contact en kijk waar ze behoefte aan hebben.
Zorg dat vieringen in ieder geval toegankelijk zijn voor gezinnen, dat wil zeggen: biedt crèche en een kindernevendienst aan. Zodat er voor alle leeftijden een plek is in en om de vieringen. De kerk is nu vooral een oude-mensen-kerk.
Antwoorden en overdenkingen bij Deel II
Wat laten we als kerkgemeenschap zien als we omgaan met mensen die niet voldoen aan het ideaalbeeld van het gezin. Wat is de pastorale houding naar deze mensen toe?
Specifieker: wat is onze pastorale houding als kerkgemeenschap naar gezinnen met homoseksuele kinderen, homoseksuele parochianen, ongehuwd samenwonenden en gescheiden mensen?
Er worden er ervaringen uitgewisseld rond scheiding en homoseksuele kinderen. Dat was kerkelijk niet altijd gemakkelijk.
Tegenwoordig zo zegt doen er niet moeilijk over, we gaan er Sallands katholiek-gemakkelijk mee om. We thematiseren het niet, veroordelen niet, maken er geen punt van. Daar tegenover zetten we ook niet wat wel van waarde voor ons is. Zijn we soms niet te gemakkelijk geworden?
Antwoorden en overdenkingen bij Deel III
Is alles wat we belijden in de katholieke leer nog houdbaar in deze tijd? Sluit de leer nog aan bij het leven?
In onze Sallandse westerse samenleving maken thema’s over gezinsplanning, zoals het gebruik van voorbehoedsmiddelen maar ook kunstmatige, medische ondersteuning indien men géén kinderen kan krijgen, onderdeel uit van het persoonlijke leven. Het gaat om eigen keuzes waarbij de kerkelijke leer niet of nauwelijks een rol speelt.
Wat betreft het huwelijk zou het goed zijn als de kerk ook nadenkt over de religieuze kwaliteit van andersoortige relaties. Ook daar wordt trouw beleefd en geleefd. Hoe kun je dat positief waarderen?
De ver-enging van het sacrament tot het moment van de huwelijksvoltrekking en de daaruit voortvloeiende onontbindbaarheid is te wettisch gedacht en in tegenspraak met het leven. Het huwelijk begint pas na het sluiten van de huwelijksvoltrekking. Het sacrament van het huwelijk ontvouwt zich gedurende de huwelijksjaren. Dan blijkt hoe het huwelijk zich laat vullen door Christus. We pleiten niet voor een wettische benadering van het huwelijk maar voor een genadevolle benadering. Het gaat erom dat echtgenoten het evangelie en het genade sacrament in een huwelijk tot z’n recht laten komen en ze daarin te ondersteunen.
Antwoorden en overdenkingen bij de vragen 23 – 38
Hoe gaan we als kerkgemeenschap om met gezinnen in moeilijke situaties door armoede, eenoudergezinnen, weduwen, wezen, kinderwens. Dus gezinnen met concrete problemen, hoe gaan we met ze om?
Er blijkt meer te gebeuren voor gebroken of kwetsbare gezinnen dan we in eerste instantie dachten. Een van de oorzaken is dat dit niet op het podium gebeurt maar binnen de netwerken van de geloofsgemeenschap. Zo zijn er:
- Bezoeknetwerken in de dorpen
- Inloopochtenden in de pastorale centra, daar komen veel vragen en noden op tafel maar ook bij de koffie na de vieringen
- Er worden maaltijden vertrekt
- Er zijn diaconale initiatieven zoals de Herberg van Ars en het Meester Geertshuis
Aandachtspunten:
- Het is belangrijk dat er een focus blijft op de hedendaagse vragen van gezinnen
- We moeten als kerkgemeenschap onze blijven oefenen in een evangelische houding
- Er gaat veel aandacht naar de herstructurering van de parochie en de gebouwenproblematiek. Die aandacht gaat niet naar de gezinnen die het nodig hebben.
- We moeten niet alleen de blik op Christus richten maar ons vooral voort laten sturen door de Geest van Christus, die aanzet tot actie.
- Pastorale zorg voor gezinnen is een zorg voor alle gelovigen vanuit onze evangelische opdracht om als kinderen van God zorg voor elkaar te hebben.
Tot slot
We zijn paus Franciscus dankbaar voor zijn uitnodiging om met elkaar na te denken over deze wezenlijke vragen. Helaas was de geboden tijd te kort om alle vragen systematisch te behandelen.
Afgezien van de antwoorden bood deze uitnodiging ons als geloofsgemeenschap de aanleiding om met elkaar in alle openheid in gesprek te gaan over deze zaken. Daarvoor geven we onszelf gewoonlijk te weinig gelegenheid. Dit is een belangrijk element van gemeenschapsopbouw en het smaakt naar meer.
We zouden het toejuichen dat deze openheid van spreken verder kan gaan dan parochieniveau. Wat zou met goed zijn om in alle openheid en kwetsbaarheid een diocesaan synodaal proces op gang te brengen waarbij we bisdombreed over deze belangrijke kwesties met elkaar in gesprek kunnen gaan.