De maagd zal zwanger worden en een zoon baren ... Immanuel: God met ons

De engel in Matheus 1,23 en Jesaja 7,14b

De geschiedenis van het Holtgräve-orgel

De geschiedenis van het Holtgräve-orgel

De H. Willibrordkerk in Boskamp beschikt over een prachtig orgel, gebouwd door Johann Heinrich Holtgräve.

Wie was deze man? Herman Boerhof, oud-voorzitter van de orgelcommissie, dook in de archieven om meer over hem te weten te komen en stuitte daarbij op opmerkelijke feiten.

 

 

 

 

                                                                                                       Het dames- en herenkoor, poserend naast het prachtig gerestaureerde orgel

Van Duitsland naar Nederland 

Johann Heinrich Holtgräve wordt op 6 januari 1798 in Seeste, Westercappeln (Dld) geboren en op 14 januari in de Evangelische Kirche aldaar gedoopt.
 
Op 28 april 1828 krijgt hij als leerling Tischler (meubelmaker) en orgelbouwer, een zgn Reisepas voor Nederland, hij is dan dus 30 jaar. Tot medio 1831 woont hij in Deventer, maar op zijn huwelijksakte - hij trouwt op 23 november 1831 met Gerritjen Kelholt - staat Olst als woonplaats vermeld.
 
Dat Johann Heinrich Holtgräve naar Nederland komt heeft te maken met het feit dat hij in zijn geboortestreek de kost niet kan verdienen. Hij trekt daarom in 1828 naar het oosten van Nederland, waar de orgelbouw hoogtij viert. In Deventer werkt hij bij diverse orgelmakers, waaronder de firma Naber, een gevestigde naam.
 
Rond 1832 vindt Johann Heinrich Holtgräve zich bekwaam genoeg om zich zelfstandig orgelmaker te mogen noemen en krijgt hij opdracht tot het bouwen van een orgel in de r.k. kerk te Boskamp. Omdat er in die tijd behalve paard en wagen geen vervoer is, vestigt hij zich om praktische redenen een paar jaar in Olst.
 
Holtgräve is van oorsprong evangelisch, hetgeen blijkt uit zijn paspoort uit 1828, maar als hij in Olst komt wonen laat hij zich bij de gemeente inschrijven als rooms-katholiek. Opmerkelijk is vervolgens dat zijn kinderen die in Olst worden geboren worden bijgeschreven in het doopboek van de hervormde kerk te Olst!
 
Zeven orgels 
 
Holtgräve bouwt rond 1833-1834 een orgel in de havezate Boskamp, die vanaf ca. 1805 dienst doet als kerkruimte voor de rooms-katholieke parochie Olst/Boskamp. Dit kleine orgel is van zo’n hoge kwaliteit, dat Holtgräve enkele jaren later opdrachten krijgt voor majestueuze orgels in de Grote Kerk en de Bergkerk in Deventer. Johann Heinrich Holtgräve bouwt in totaal zeven orgels. Tijdens de bouw van zijn laatste orgel in Heerde, in 1844, overlijdt hij op 46-jarige leeftijd. Dit orgel wordt voltooid door zijn zoon Hermannus Gerhardus.
 
Het orgel in Boskamp wordt beschouwd als het meest origineel gebouwde en bewaarde orgel van J.H.H. Holtgräve. In 1857 werd besloten een nieuwe kerk te bouwen op de plaats van de havezate Boskamp en het orgel daarin onder te brengen. Zoon Hermannus Gerhardus Holtgräve heeft het orgel in 1860 overgeplaatst, maar omdat het te klein was voor het veel grotere kerkgebouw, heeft jr. het orgel verder uitgebouwd.
 
Restauraties 
 
In 1937 en 1978 heeft het orgel een grote restauratiebeurt gehad. In beide gevallen wist men toen niet wie de bouwer was en werd er veel aan toegevoegd en vernieuwd, zonder dat men zich afvroeg wat de historie van het instrument was.
 
Toen we in de beginjaren van deze eeuw in contact kwamen met orgelmaker Reil uit Heerde heeft vooral dhr Reil sr veel historisch onderzoek gedaan. Dit vormde de basis voor de volledige restauratie die het orgel in 2011 heeft ondergaan, waarbij het volledig is teruggebracht in de orginele staat van 1860.
 
De afgelopen decennia werd onze kerk geregeld bezocht door befaamde organisten. Eén van hen, Bert Matter, zei in 1999 toen hij het orgel had bespeeld: ‘Jullie weten niet wat voor een juweel van een orgel er in deze kerk staat. Toen ik tien minuten had gespeeld was ik smoorverliefd op dit prachtige orgeltje’.
 
Voor Herman Boerhof was dit de ultieme motivatie om de koe bij de hoorns te vatten en alle mogelijke subsidiebronnen aan te boren om restauratie mogelijk te maken. Er werd een orgelcommissie in het leven geroepen die jarenlang bezig is geweest om de middelen bij elkaar te krijgen om het orgel weer in oude glorie te herstellen. In 2010 kwam er eindelijk groen licht en op vrijdag 7 oktober 2011 is het Holtgräve-orgel officieel weer in gebruik genomen.